Η σκοτεινή πλευρά του αθλητισμού: Όσα δεν σου λένε οι προπονητές

Μια αναλυτική αναφορά στις δυσκολίες, τις ανισότητες, και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι νέοι στον σύγχρονο χώρο του αθλητισμού.

Ο αθλητισμός είναι συχνά ταυτισμένος με υγεία, ευεξία, και προσωπική ανάπτυξη. Ωστόσο, πίσω από τη λάμψη των μεταλλίων και τη δόξα, υπάρχει μια σκοτεινή πλευρά που παραμένει κρυφή για πολλούς νέους αθλητές.

Σε αυτό το άρθρο, θα αναλύσουμε πτυχές που οι προπονητές και οι παράγοντες συχνά αποφεύγουν να μοιραστούν, ενώ παράλληλα θα εξετάσουμε πώς η τεχνολογία, οι σωματικές απαιτήσεις, και οι κοινωνικοί παράγοντες καθιστούν τον σύγχρονο αθλητισμό δυσκολότερο από ποτέ.

1. Η απόρριψη είναι αναπόφευκτο κομμάτι του αθλητισμού

Η πλειοψηφία των αθλητών δεν θα φτάσει ποτέ στο κορυφαίο επίπεδο, και αυτό είναι μια πραγματικότητα που πρέπει να αποδεχθεί κανείς. Οι αθλητικοί οργανισμοί και σύλλογοι βασίζονται σε αυστηρά κριτήρια επιλογής, που συχνά οδηγούν στην απόρριψη ταλέντων που δεν πληρούν συγκεκριμένα πρότυπα. Αυτή η διαδικασία δημιουργεί ένα ψυχολογικό βάρος για τους αθλητές, οι οποίοι συχνά νιώθουν ανασφάλεια και απογοήτευση, ειδικά αν δεν έχουν την υποστήριξη από το οικογενειακό ή κοινωνικό τους περιβάλλον.

Επιπλέον, τα δεδομένα από τον επαγγελματικό αθλητισμό δείχνουν ότι μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό των νεαρών αθλητών καταφέρνει να κάνει το άλμα στο υψηλότερο επίπεδο, με λιγότερο από το 1% να φτάνει σε επαγγελματικό επίπεδο σε αθλήματα όπως το ποδόσφαιρο.

2. Η τεχνολογία έχει αλλάξει και τα κριτήρια επιλογής

Η τεχνολογία έχει αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο επιλέγονται οι αθλητές, δημιουργώντας νέα δεδομένα. Σήμερα, οι προπονητές και οι ομάδες βασίζονται σε ακριβείς μετρήσεις για την αξιολόγηση των αθλητών, όπως η ταχύτητα, η αντοχή, η εκρηκτικότητα και ακόμα και το ορμονική προδιάθεση. Αυτή η υπερανάλυση όλων των στοιχείων έχει οδηγήσει στη μείωση της διαφορετικότητας, καθώς αθλητές με μοναδικά χαρακτηριστικά που ξεχώριζαν στο παρελθόν, όπως ο Ντιέγκο Μαραντόνα, μπορεί σήμερα να αποκλειστούν επειδή δεν πληρούν κάποια αυστηρά πρότυπα.

Επιπλέον, η πρόσβαση στην καλύτερη τεχνολογία προπόνησης, όπως προηγμένοι εξομοιωτές και εξειδικευμένα προπονητικά κέντρα, αποτελεί συχνά προνόμιο των λίγων, ενισχύοντας τις ανισότητες μεταξύ των μελλοντικών αθλητών.

3. Τα βιολογικά χαρακτηριστικά μπορεί να αδικήσουν κάποιον που δουλεύει σκληρά

Η εξωτερική εμφάνιση και οι σωματικές αναλογίες έχουν γίνει αποφασιστικοί παράγοντες στην επιλογή αθλητών. Σε αθλήματα όπως το μπάσκετ ή το βόλεϊ, το ύψος είναι βασικό προαπαιτούμενο, ενώ σε άλλα, όπως η ρυθμική γυμναστική, το βάρος και η ευλυγισία καθορίζουν ποιος μπορεί να διακριθεί.

Επιπλέον, η φυσική προδιάθεση ενός αθλητή, όπως η βιολογία και τα φυσικά του χαρακτηριστικά, συχνά υπερτερούν της σκληρής δουλειάς και της επιμονής, κάτι που απογοητεύει πολλούς ταλαντούχους νέους που δεν πληρούν τα προκαθορισμένα πρότυπα.

4. Η πίεση για διαρκή απόδοση

Οι αθλητές ζουν υπό συνεχή πίεση για κορυφαία απόδοση, γεγονός που επηρεάζει τόσο την υγεία όσο και την ψυχολογία τους. Η συνεχής καταπόνηση μέσω εξαντλητικών προπονήσεων και αγώνων οδηγεί συχνά σε σοβαρούς τραυματισμούς, που μπορεί να τερματίσουν πρόωρα την καριέρα τους.

Παράλληλα, ο επαγγελματικός αθλητισμός απαιτεί αυστηρή διατροφή, ελάχιστες ώρες ανάπαυσης, και συνεχή προετοιμασία, δημιουργώντας ανελέητους ρυθμούς ζωής. Τέλος, η πίεση για νίκη και επιτυχία προκαλεί συχνά προβλήματα άγχους και κατάθλιψης, ενώ ορισμένοι αθλητές μπορεί να φτάσουν ακόμα και σε αυτοκαταστροφικές σκέψεις.

Δεν είναι τυχαίο μάλιστα ότι στο χώρο το ποδοσφαίρου ολοένα και πληθαίνουν οι φωνές που ζητούν να μειωθούν οι αγώνες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Πέδρι της Μπαρτσελόνα, ο οποίος τη σεζόν 2020-21 σε ηλικία μόλις 19 ετών έπαιξε 73 παιχνίδια! Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να αντιμετωπίσει διάφορα προβλήματα τραυματισμών τα επόμενα χρόνια και να χάσει μεγάλο μέρος των αγωνιστικών υποχρεώσεων με την ομάδα του.

5. Κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες

Η αθλητική επιτυχία επηρεάζεται έντονα από το κοινωνικό και οικονομικό υπόβαθρο του κάθε αθλητή. Αθλητές που προέρχονται από φτωχότερες περιοχές συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολίες λόγω της ανεπαρκούς υποδομής, καθώς δεν έχουν πρόσβαση σε προπονητές υψηλού επιπέδου, κατάλληλες εγκαταστάσεις ή εξειδικευμένο υλικό. Το κόστος συμμετοχής σε αγώνες, ταξίδια και τουρνουά είναι συχνά απαγορευτικό για οικογένειες με χαμηλό εισόδημα, αποκλείοντας πολλούς ταλαντούχους νέους. Επιπλέον, φαινόμενα όπως ο ρατσισμός και ο σεξισμός συνεχίζουν να αποτελούν εμπόδιο, περιορίζοντας τις ευκαιρίες για όσους ανήκουν σε μειονότητες.

To 2019 o τερματοφύλακας της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Αντρέ Ονάνα, δήλωσε πως οι ποδοσφαιρικές ομάδες δεν εμπιστεύονται τους «μαύρους» τερματοφύλακες και πως αυτοί «πρέπει να δουλέψουν το διπλά για να μπορέσουν να αγωνιστούν στο κορυφαίο επίπεδο».

6. Η ηγεμονία των χορηγών και ο ρόλος της δημόσιας εικόνας

Πέρα από την αθλητική τους απόδοση, οι αθλητές καλούνται να διατηρούν μια θετική δημόσια εικόνα, καθώς αυτή επηρεάζει τις ευκαιρίες τους για χορηγίες. Στη σημερινή εποχή, η παρουσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παίζει καθοριστικό ρόλο, αφού ένας αθλητής χωρίς ισχυρή διαδικτυακή παρουσία μπορεί να παραμείνει άγνωστος, ακόμη και αν οι επιδόσεις του είναι εξαιρετικές. Παράλληλα, οι χορηγοί συχνά προτιμούν αθλητές που έχουν καλή φήμη και εμπορική αξία, γεγονός που ασκεί επιπλέον πίεση για συνεχή προβολή και διατήρηση μιας θετικής εικόνας.

Πολύ συχνά καθοριστικό ρόλο παίζει και η εξωτερική εμφάνιση, με αποτέλεσμα αθλητές που δεν το αξίζουν να θεωρούνται «κορυφαίοι», μόνο και μόνο λόγω αυτού. Παράλληλα δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ακόμα και η χώρα καταγωγής αποτελεί κριτήριο απονομής βραβείων, διάκρισης και αναγνώρισης. Πόσοι ποδοσφαιριστές που προέρχονται από χώρες, που δεν έχουν παραδοσιακά τους καλύτερους ποδοσφαιριστές υποτιμώνται, ενώ αν ήταν από μια παραδοσιακή δύναμη του ποδοσφαίρου θα αναγνωρίζονταν περισσότερο; Χαρακτηριστικό παράδειγμα εδώ ίσως είναι η περίπτωση του Μοχάμεντ Σαλάχ, ο οποίος για πολλούς, και όχι άδικα, θεωρείται ο κορυφαίος παίκτης του πλανήτη. Ωστόσο στις συζητήσεις για τη Χρυσή Μπάλα δεν ήταν στην τελική 3άδα ποτέ μέχρι σήμερα στην καριέρα του.

7. Ντόπινγκ και παράνομες ουσίες

Το ντόπινγκ παραμένει μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στον αθλητισμό, παρά την πρόοδο στους ελέγχους. Πολλοί νέοι αθλητές αισθάνονται τον πειρασμό να χρησιμοποιήσουν απαγορευμένες ουσίες, με στόχο την ταχύτερη και μεγαλύτερη βελτίωση των επιδόσεών τους. Ωστόσο, οι μακροπρόθεσμες συνέπειες της χρήσης τέτοιων ουσιών μπορεί να είναι καταστροφικές, επηρεάζοντας σοβαρά την υγεία τους, με κινδύνους όπως τα καρδιαγγειακά προβλήματα, τον καρκίνο, και τις ψυχικές διαταραχές. Συχνά μάλιστα τους τις προμηθεύουν και οι ίδιες οι ομάδες, χωρίς να τον ενημερώνουν για τους κινδύνους που υπάρχουν για την υγεία του.

8. Ο ρόλος της οικογένειας και της υποστήριξης

Η απουσία υποστήριξης από την οικογένεια ή το περιβάλλον μπορεί να αποτελέσει σοβαρό εμπόδιο για την πρόοδο ενός αθλητή. Σε πολλές περιπτώσεις, αντίθετα, οι γονείς, στην προσπάθειά τους να βοηθήσουν και να στηρίξουν τα παιδιά τους, τους ασκούν υπερβολική πίεση, θέτοντας μη ρεαλιστικές προσδοκίες που δημιουργούν άγχος και απογοήτευση. Επιπλέον, όταν οι αθλητές δεν έχουν τη σωστή καθοδήγηση και κίνητρα, συχνά εγκαταλείπουν την προσπάθεια μετά από αποτυχίες, χάνοντας την ευκαιρία να εξελιχθούν ή να πετύχουν.

Τέσσερα πράγματα που αγνοούν αρκετοί νέοι αθλητές

1. Η Έμφαση στη Δικτύωση: Πολλοί αθλητές αγνοούν τη σημασία της δημιουργίας σχέσεων με παράγοντες και προπονητές, κάτι που μπορεί να επηρεάσει την εξέλιξή τους.
2. Η Καριέρα έχει «Ημερομηνία Λήξης»: Οι περισσότερες αθλητικές καριέρες διαρκούν λιγότερο από 10 χρόνια, αφήνοντας τους αθλητές μετέωρους για την επόμενη μέρα της λήξης της καριέρας τους.
3. Η πνευματική προετοιμασία είναι καίρια: Οι ψυχολογικές δεξιότητες είναι εξίσου σημαντικές με τις σωματικές, αλλά συχνά υποτιμώνται. Οι άσχημες στιγμές και οι απογοητεύσεις στον αθλητισμό είναι πάντα πολύ περισσότερες από τις καλές στιγμές.
4. Ο κίνδυνος της μονομερούς επένδυσης: Η εστίαση αποκλειστικά στον αθλητισμό μπορεί να αφήσει τον αθλητή χωρίς εναλλακτικές καριέρες αν αποτύχει. Η εκπαίδευση είναι το πιο σημαντικό πράγμα και είναι κρίσιμο να γίνει προσπάθεια σε αυτό τον τομέα ανεξάρτητα αν ο νέος αθλητής έχει μια εγγυημένη αθλητική καριέρα. Εκτός από τους λόγους που ήδη αναφέραμε (επόμενη μέρα μετά τη λήξη της καριέρας του), μια παράλληλη ενασχόληση με κάτι που ενισχύει την ταυτότητα του ατόμου και την απελευθερώνει από τα στενά όρια του «αθλητή» βοηθά και σε ψυχολογικό επίπεδο με την αποσυμφόρηση της πίεσης από τις καθημερινές προπονήσεις.

Συμπέρασμα

Η σκοτεινή πλευρά του αθλητισμού αποκαλύπτει πόσο απαιτητικός και ανελέητος μπορεί να είναι ο δρόμος προς την επιτυχία. Η επίγνωση αυτών των δυσκολιών είναι ζωτικής σημασίας για τους νέους αθλητές, ώστε να προετοιμαστούν κατάλληλα, να γίνουν περισσότερο ανθεκτικοί και να λάβουν πιο συνειδητές, και συνάμα σωστές, αποφάσεις για το μέλλον τους.