Στον σύγχρονο κόσμο, με τους ταχύτατους ρυθμούς, η υπερκόπωση έχει αποβεί ένα πολύ συνηθισμένο φαινόμενο που απασχολεί εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Είτε οφείλεται σε εργασιακό άγχος, έλλειψη ύπνου ή συναισθηματική καταπόνηση, η υπερκόπωση (δηλαδή η εξάντληση) μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική μας ευεξία. Ας μάθουμε λοιπόν τα αίτια κα τα συμπτώματα της υπερκόπωσης με στόχο μια καλύτερη καθημερινότητα και ένα βελτιωμένο επίπεδο ζωής.

Τι είναι η υπερκόπωση;

Ως υπερκόπωση ορίζεται η αίσθηση παρατεταμένης, διαρκούς και περιοριστικής κούρασης.  Ειδικότερα, το υποκείμενο αισθάνεται ανεξήγητη, επίμονη και επαναλαμβανόμενη εξάντληση. Το συναίσθημα είναι παρόμοιο με το πώς νιώθεις όταν υποφέρεις από σοβαρή γρίπη ή έχεις χάσει πολύ ύπνο. Αν πάσχεις από χρόνια κόπωση ή συστηματική δυσανεξία στην καταπόνηση, υπάρχει πιθανότητα να ξυπνήσεις το πρωί νιώθοντας σαν να μην έχεις κοιμηθεί καθόλου. Ή, ακόμα και να μην μπορείς να λειτουργήσεις στη δουλειά ή να είσαι παραγωγικός/ή στο σπίτι. Μπορεί να νιώθεις τόση εξάντληση που να μην έχεις τις αντοχές να διαχειριστείς ούτε τις απλές, καθημερινές σου εργασίες.

Στις περισσότερες υποθέσεις, υφίσταται λόγος για την κούραση. Μπορεί να πρόκειται για αλλεργική ρινίτιδα, αναιμία, κατάθλιψη, ινομυαλγία, χρόνια νεφρική νόσος, ηπατική νόσος, πνευμονοπάθεια (χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια [ΧΑΠ]), βακτηριακή ή ιογενής λοίμωξη ή κάποια άλλη περίπτωση υγείας. Εάν γίνεται αυτό, τότε η μακροπρόθεσμη προοπτική είναι καλή.

Αιτίες υπερκόπωσης

Η εξάντληση μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, τόσο σωματικούς όσο και ψυχικούς. Κάποιες κοινές αιτίες περιλαμβάνουν:

• Έλλειψη ύπνου: Μία από τις πιο βασικές αιτίες εξάντλησης είναι απλώς η έλλειψη ύπνου. Στη σύγχρονη εποχή 24/7, πολλοί άνθρωποι παλεύουν να βάλουν τον ύπνο προτεραιότητα, οδηγώντας σε χρόνια κόπωση και εξάντληση.
• Στρες: Το χρόνιο στρες ενδέχεται να επηρεάσει με αρνητικό τρόπο το σώμα μας, οδηγώντας σε εξάντληση και εξάντληση. Είτε είναι άγχος που αφορά την εργασία, ζητήματα σχέσεων ή οικονομικές ανησυχίες, το παρατεταμένο άγχος μπορεί να εξασθενίσει τα ενεργειακά μας αποθέματα.
• Κακή διατροφή: Η λήψη μιας δίαιτας που περιέχει τρόφιμα επεξεργασμένα σε ψηλό βαθμό, ζάχαρη και καφεΐνη μπορεί να οδηγήσει καταστροφή στα ενεργειακά μας επίπεδα, άρα σε εξάντληση και κόπωση.
• Ιατρικές καταστάσεις: Ορισμένες ιατρικές περιπτώσεις, όπως η αναιμία, οι διαταραχές του θυρεοειδούς και το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, ενδέχεται επιπρόσθετα να συμβάλλουν σε αισθήματα εξάντλησης.

Συμπτώματα υπερκόπωσης

• Έλλειψη ενέργειας. Μια μορφή σωματικής ή ψυχικής εξάντλησης που κάνει δυσκολότερη τη μετακίνηση στην καθημερινή ζωή. Έχει τη δύναμη ακόμα να επηρεάσει την ικανότητά σας να εργάζεστε, να αφιερώνετε χρόνο με τους φίλους ή την οικογένειά σας ή να αποκτάτε άλλες, κοινές κατά τα άλλα, δραστηριότητες.
• Υπνηλία. Μπορεί να νιώθετε ότι πρέπει να “αντισταθείτε” για να μείνετε ξύπνιοι, αλλά η κούραση σας μπορεί να βρίσκεται ακόμα εκεί και μετά τον ύπνο.
• Δυσκολία στη σκέψη. Λέγεται επίσης και εγκεφαλική ομίχλη (ένας τύπος γνωσιακής δυσλειτουργίας), μπορεί να παρουσιάζετε πρόβλημα εστίασης της προσοχής σας, να θυμηθείτε πράγματα ή να εστιάζετε σε λεπτομερείς εργασίες.
• Απάθεια. Το συναίσθημα όπου χάνετε το ενδιαφέρον ή το κίνητρο να πράξετε πράγματα.
• Ξαφνική κούραση. Η κούραση σας μπορεί να έρθει ξαφνικά απ’ το πουθενά σχεδόν. Ορισμένοι το περιγράφουν ότι είναι σαν να «χτυπάς έναν τοίχο». Μπορεί να παρατηρηθεί με υπερβολική σωματική δραστηριότητα (όπως τρέξιμο σε μαραθώνιο), λοιμώξεις ή χρόνιες ασθένειες, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας.
• Μυϊκή κόπωση. Το σώμα σας μπορεί να νιώθει πολύ βαρύ, σαν να βυθίζεστε μέσα σε λάσπη ή να πρέπει να προσπαθήσετε διπλά για να ολοκληρώσετε απλές δραστηριότητες. Η έντονη άσκηση είναι ένας κοινός λόγος μυϊκής κόπωσης, αλλά μπορεί επιπλέον να συμβεί σε παθήσεις υγείας, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου ή του εγκεφαλικού.
• Εξαιρετική κόπωση μετά το φαγητό. Όλοι αισθάνονται λίγο υπνηλία έπειτα από ένα γεύμα μερικές φορές, ειδικά αν καταναλώνετε πολλούς υδατάνθρακες και πρωτεΐνες συγχρόνως. Αλλά επικοινωνείτε με το γιατρό σας αν γίνεται πολύ συχνά. Ιατρικές καταστάσεις όπως κοιλιοκάκη, διαβήτης, αναιμία ή τροφικές αλλεργίες μπορεί να ελλοχεύουν.
• Κόπωση COVID. Μπορεί να κουραστείτε ή να έχετε λιγότερη ενέργεια για μερικές εβδομάδες αφότου ασθενήσετε. Κατά τη διάρκεια της ανάρρωσής σας, μπορεί να χρειαστεί να κοιμάστε πιο πολύ και να παίρνετε πολλά διαλείμματα. Για ορισμένους, αυτή η έλλειψη ενέργειας μπορεί να παραμείνει για παραπάνω χρονικό διάστημα. Σχεδόν ένας στους τέσσερις ανθρώπους παθαίνει μετα-οξύ σύνδρομο του COVID-19 (γνωστό και ως μακρύ COVID-19) και η κόπωση αποτελεί ένα από τα πιο κοινά συμπτώματα.
• Υπερκόπωση και εγκυμοσύνη. Αυτό συναντάται συνήθως κατά το πρώτο τρίμηνο (12 εβδομάδες), αλλά μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε στάδιο της εγκυμοσύνης. Μπορεί να ευθύνεται σε ορμονικές αλλαγές, επιπλέον βάρος, προβλήματα ύπνου, χαμηλά επίπεδα σιδήρου ή αυξημένη αναπνοή και καρδιακό ρυθμό. (Πρέπει να αντλείτε παραπάνω αίμα στη διάρκεια της εγκυμοσύνης.)